De lichaamstaal en het gedrag van katten: een volledige gids

Leer kattentaal

Om kattentaal te leren moeten we experts worden in observatie. Het verschil tussen een kat die ineengekrompen zit in pijn of angst en een kat die volslagen ontspannen met haar staart om zich heen en haar poten onder zich ligt kan moeilijk te zien zijn, zelfs voor ervaren kattenmensen. Het is echter mogelijk – en leuk! – om dit te leren.

Als je de micro-expressies van je kat leert kennen, zal je niet alleen kunnen merken wanneer er iets niet in orde is – en vroeg actie ondernemen – maar zal je ook de wederzijdse communicatie bevorderen en jullie relatie en band verdiepen.

Veelvoorkomende lichaamssignalen van katten en hun betekenis:

Hier volgen mijn beste tips om de communicatie met je kat te verbeteren en haar gedrag nóg beter te begrijpen:

1. Geef haar wat ze nodig heeft (en neem het niet persoonlijk op als ze niet op je schoot wil zitten!)

Alle katten hebben sterke individuele voorkeuren. Ronduit gezegd: ze zijn kieskeurig! Hoe perfecter de omgeving die we ze kunnen aanbieden, hoe gelukkiger ze zijn.

De meeste katten hebben meerdere specifieke behoeften qua architectuur: ze leven in een 3D-wereld, dus houd er rekening mee dat je kat graag tijd op hoge plekken doorbrengt. Een hoge plek met plaats genoeg voor slechts één kat – zoals een boekenplank of een speciale kattentoren – staat hoog op haar verlanglijstje!

Katten zijn dol op beleefde manieren. Dit betekent dat ze liever benaderen dan benaderd worden. (Dit verklaart waarom mensen die niet van katten houden ze vaak als magneten aantrekken!) Veel katten geven er ook de voorkeur aan om bij of naast je te zitten; ze houden je gezelschap zonder dat ze behoefte hebben aan fysiek contact. Niet alle katten zijn schootkatten. Net als mensen hebben katten verschillende voorkeuren wat betreft persoonlijke nabijheid. Als je dit erkent, accepteert en respecteert, ben je goed op weg om de vertrouwensrelatie op te bouwen die de meeste mensen graag hebben met hun kat.

2. Leer de lichaamstaal en de subtiele signalen van katten herkennen

Veel mensen leren kwaadschiks dat een kat die lichtjes met haar staart slaat een eerste signaal geeft dat ze niet gelukkig is. Het is veel beter om zo'n subtiel signaal te herkennen en ernaar te handelen – door de interactie te beëindigen – dan te wachten tot je kat zo geërgerd is dat je haar niet begrijpt dat ze zich gedwongen voelt uit te halen met haar staart, klauwen of tanden of weg te rennen.

Katten zijn niet achterbaks. Ze zijn subtiel. Dat is een groot verschil.

3. Begrijp het geursysteem dat je kat gebruikt om zich veilig te voelen

De meeste mensen verkrijgen hun informatie over de wereld primair via ogen en oren. Katten leven primair met hun neus.

Dit betekent dat katten een aantal verschillende geursystemen gebruiken om zich gelukkig en veilig te voelen en om zich ervan te verzekeren dat alles vertrouwd is. Dit is een van de redenen dat katten tegen ons aanwrijven – ze willen dat wij net als zij ruiken, als familie. Ze herkennen ons (en andere huisdieren in de familie) letterlijk aan onze geur in plaats van aan ons uiterlijk; deze 'clangeur' moet elke paar uur vernieuwd worden, zodat ze zich veilig blijven voelen. 

Deze informatie is essentieel voor het welzijn van je kat. Denk je eens in hoe angstaanjagend het kan zijn voor je kat als ze plotseling een vreemde opmerkt in huis – of deze 'vreemde' nu een nieuwe baby of je nieuwe geliefde is of zelfs een andere kat waar ze altijd fijn mee samengeleefd heeft, maar die naar de dierenarts is geweest en nu anders ruikt.

4. Onderschat de impact van emotionele stress niet

Maar al te vaak vertellen baasjes me dat hun kat 'stout' is geweest door aan het meubilair te krabben, urine in huis te sproeien, in bed te plassen of zelfs agressief te zijn. Soms suggereren ze zelfs dat hun kat ze bewust 'straft' – omdat ze bijvoorbeeld te vaak weg van huis zijn.

Helaas is dit een enorme misinterpretatie die verdere negatieve gevolgen kan hebben voor het gedrag van je kat.

Als gecertificeerde klinisch dierengedragskundige met veel ervaring weet ik dat elk gedragsprobleem van katten veroorzaakt wordt door een verborgen medisch probleem, een verborgen emotioneel probleem of allebei!

Gedragsproblemen ontstaan nooit zomaar zonder reden

Daarom is het essentieel dat elk gedragsprobleem van je kat onderzocht wordt door een dierenarts, die tot het uiterste moet gaat om de oorzaak te vinden: vorig jaar was er bij bijna de helft van al mijn gevallen een klinische component – en dat zijn alleen nog maar de gevallen waarbij er een diagnose werd gesteld! Kort gezegd: als je kat zich op een ongewone manier gedraagt, is het de moeite waard om naar de dierenarts of dierengedragskundige te gaan.

Daarna is de volgende stap om ervoor te zorgen dat alle aspecten van het emotionele welzijn van je kat onderzocht worden. Gezondheid en welzijn zijn bij katten onlosmakelijk met elkaar verbonden en we zijn het ze verplicht om beide in orde te brengen. Het goede nieuws is dat zelfs ingewikkelde gedragsproblemen soms met relatief eenvoudige veranderingen 'genezen' kunnen worden. Katten zijn heel gevoelig voor hun omgeving, hun routine en ons gedrag – dit is zowel positief als negatief!

Maak tijd om met je kat te spelen

Wist je dat je je relatie met je kat kan transformeren door middel van spel en verrijking? Ik weet zeker dat je nu toestemmend knikt... maar onderneem je hier ook actie op?

Katten zijn dol op spelen. Veel katten zijn erg slim en worden ook graag getraind, maar hoeveel van ons nemen echt de moeite om ze dingen te leren?

De leerstijl van katten verschilt onderling, net als bij honden (en mensen). In het algemeen hebben ze graag regelmatige, korte speelsessies, met de juiste hoeveelheid beweging en geluid, zodat ze geïnteresseerd raken en niet schrikken. Veel katten reageren goed op training met kleine, smakelijke hapjes eten als motivatie en beloning, terwijl andere de voorkeur geven aan apporteerspelletjes en snel bewegende speeltjes.

Als proactief baasje is het een plezier om te ontdekken van welk soort spelletjes je kat het meeste houdt. Als gedragsdeskundige kan ik bevestigen dat plezier heel belangrijk is in een relatie – het ontbreekt vaak in de communicatie tussen mens en kat, maar het kan leiden tot een levenslange band.

Door te leren de subtiele signalen van je kat te herkennen, haar een omgeving te bieden die aan haar behoeften voldoet en emotionele of gedragsproblemen aan te pakken met inzicht, geduld en zorg kan je het welzijn van je kat verbeteren en jullie relatie versterken. Als je het unieke karakter van de kat begrijpt en respecteert, zal dat je helpen om een zo goed mogelijk baasje te zijn, zodat je kat een gelukkig en gezond leven kan leiden.